Gitaartermen voor beginners: begrippen die iedere gitarist moet kennen

Als je begint met gitaar spelen, maar ook als je al een tijdje speelt, kun je soms gitaar termen tegenkomen waar je de betekenis niet van weet. Veel gitaar termen zijn in het Engels wat sowieso al voor de nodige onduidelijkheid kan zorgen. In dit blog heb ik een aantal van de meest gebruikte termen op een rijtje gezet zodat je jouw gitaarkennis wat kunt verbreden. Zo sta je nooit meer met je mond vol tanden als je in gesprek raakt met andere muzikanten en kun je gelijk een goede indruk achterlaten!

Headstock

De kop van de gitaar waar meestal de stemmechanieken zijn ingebouwd. Er zijn verschillende soorten headstocks, waarbij alle tuners aan een kant zitten of waarbij er een 3+3 opstelling wordt gebruikt (3 tuners links, 3 tuners rechts).

Tuners

Je gitaar stemmen, dat doe je met de stemknoppen (ook wel tuners of stemmechanieken genoemd).

Nut

Een klein stukje hard materiaal dat de snaren geleidt, op het stuk waarbij de kop van de gitaar over gaat in de hals.

Neck

De nek van de gitaar (ook wel hals genoemd) waarop de Nut en het Fretboard gemonteerd zit. Er zijn verschillende vormen nekken, waarvan de U, V, C en Flat Oval de bekendste vormen zijn. De U neck heeft een diepere bolling dan bijvoorbeeld de C nek, terwijl de V neck juist meer in een V-vorm loopt.

Body

Een van de meest kenmerkende onderdelen van de gitaar waarop alle onderdelen bevestigd zitten, zoals de hals en de brug en (eventueel) tremolo en elementen. Er zijn verschillende soorten te onderscheiden. De solid body vind je terug in elektrische gitaren omdat er geen klankkast in hoeft te zitten vanwege de elementen. Bij Hollow-body gitaren spreken we van akoestische gitaren met een klankkast die het geluid versterkt. De semi-hollow body is een combinatie van beide waarbij je een gedeeltelijk holle body hebt en er tevens pick-ups zijn ingebouwd waarmee je de gitaar elektrisch kunt versterken. Daarnaast zijn er ook verschillende soorten body’s, van klassieke strat of telecaster modellen, de bekende SG of Les Paul, maar ook de heavy modellen zoals de Flying V of de Kelly.

Brug

Het houten of metalen gedeelte op de body dat de snaren op z’n plek houdt. Engels: bridge.

Fret

Dit zijn de ijzertjes die op precieze afstand van elkaar in de hals zijn geslagen. Hiermee kort je tijdens het spelen de lengte van de snaar in en en kun je de toonhoogte van de snaar veranderen.

Fretboard

Dit is het gedeelte bovenop de hals waarop de fretten zijn aangebracht en wat je dus bespeelt. Meestal is het fretboard van een andere houtsoort gemaakt dan de hals (en de body) aangezien dit van invloed is op de speelbaarheid en de klank van de gitaar. Het gedeelte tussen 2 fretten, dat je dus indrukt tijdens het gitaar spelen heet de toets.

Inlays

De decoratieve stukjes die zijn ingelegd in de hals van de gitaar en ook wel positiemarkeringen worden genoemd. Ze kunnen van verschillende materialen waaronder plastic of parelmoer zijn gemaakt en kunnen in verschillende vormen voorkomen waaronder de bekende dots (bolletjes) maar ook haaienvinnen (Ibanez / Jackson gitaren) of vogels (PRS gitaren).

Pick-ups

De elementen van de gitaar zorgen voor de versterking van het gitaarsignaal bij elektrische gitaar maar ook bij semi akoestische gitaren. Er zijn diverse soorten pickups verkrijgbaar die allemaal hun eigen karakteristieken hebben o.a. wat betreft het geluid. In de regel onderscheiden we Single Coil (enkelspoelselementen), Humbuckers (Dubbelspoelselementen met een hogere output) en Piezo-elementen die je vaak terugziet in semi-akoestische gitaren. Daarnaast is er nog een verschil in actieve en passieve elementen. Actieve elementen warmen je gitaargeluid als het ware vast op voordat het naar de versterker wordt gestuurd en worden in tegenstelling tot passieve elementen gevoed door een externe batterij. Waar de meeste Les Pauls, Fender Strats en Telecasters passieve elementen hebben, maken gitaarmerken als Jackson, ESP en Ibanez ook veel gebruik van Actieve Pickups (EMG’s of Seymour Duncan Blackouts).

Truss rodd

Dit is de halspen van de gitaar. Omdat de snaren onder flinke spanning staan en dus veel druk uitoefenen op de hals. Om te voorkomen dat de hals krom trekt is er een lang pen in de hals gemonteerd die tegenkracht biedt. Deze pen kun je m.b.v. een inbussleutel bijstellen en daarmee de hals dus ook holler of bollen stellen wat van invloed is op de actie van de gitaar en de speelbaarheid.

Tremolo

Ook wel vibrato (niet te verwarren met de speltechniek waarbij je de toon laat trillen) of whammy bar genoemd, is een beweegbare brug met een hendel waarmee je het gitaar geluid kunt vervormen doordat je de spannen op de snaren kunt variëren. Er zijn verschillende soorten bruggen waaronder de Stratocaster tremolo, de Floating Bridges en de bekende Floyd Rose bruggen. Een veel gehoord probleem met m.n. goedkope of slecht afgestelde trem’s is ontstemming van de gitaar.

Actie

Dit is de hoogte van de snaren ten opzichte van het fretboard. Dit is van grote invloed op de speelbaarheid van de gitaar. In de regel geldt: een hogere actie (meer ruimte tussen snaar en nek) betekent dat je harder moet drukken en de gitaar dus zwaarder speelt, maar ook minder last heeft van bijgeluiden. Een lagere actie speelt lichter en prettiger maar zorgt doorgaans ook voor meer kans op ongewenste rammel en buzz op de fretten.

Intonatie

Intoneren is het afstellen van de gitaar zodat iedere toon een zuivere klank heeft en de gitaar dus goed klinkt en speelt. Een vrij technisch verhaal en iets dat je beter aan een gitaarbouwer kunt overlaten als je hier zelf weinig kijk op hebt.

Strap lock

Een systeem om je gitaarband op een veilige en eenvoudige manier aan je gitaar te bevestigen zodat deze niet lossschiet en eenvoudig is te verwijderen.

Amp(lifier)

Eenvoudig gezegd is dat het apparaat dat de klanken van een elektrische (of semi akoestische) gitaar versterkt en dus erg veel invloed heeft op het uiteindelijke gitaargeluid. Er zijn verschillende soorten versterkers waaronder de geliefde buizenversterkers met hun warme vintage geluid, de transistorversterkers (solid state amp) die goedkoper en minder gevoelig zijn, maar ook minder warm en vol klinken en doorgaans minder in trek zijn. Modelling amps zijn versterkers die gebruik maken van digitale technieken om (versterker)geluiden of effecten na te bootsen. Dit zie je tegenwoordig ook terug in computer software van o.a. Line 6 (POD en Helix) en Fractal Audio (Axe FX). Verder zijn er ook hybride amps die van verschillende technieken gebruik maken. Enkele bekende versterkermerken zijn Marshall, Fender / EVH, Mesa Boogie, Orange, Vox, Peavey, Randall en Blackstar.

Pedaal

Hiermee wordt meestal een effectpedaal bedoel, zoals de distortion/overdrive (scheur/vervorming), chorus, delay of reverb om je geluid te kleuren en te versieren.

Capo

Met deze gitaar term wordt de klem bedoeld waarmee de open snaren van de gitaar in toonhoogte kunnen worden verhoogd. Dit kan met name handig zijn voor zangers die in een hoger bereik zitten of om lastige liedjes met eenvoudigere akkoorden in dezelfde toonsoort te kunnen spelen. De capo is een van de 15 must-have gitaar accessoires die iedere gitarist zou moeten hebben.

Power Chord

Dit zijn in feite geen akkoorden omdat ze niet minimaal 3 maar slechts 2 verschillende verschillende tonen hebben. Maar dit buiten beschouwing gelaten worden power chords veel gebruikt in rock en metal, maar ook in blues en pop en klinken krachtig in combinatie met effecten zoals distortion of overdrive.

Riff

Dit is een kleine stukje muziek/patroon, gespeeld met bijvoorbeeld akkoorden, losse noten of een combinatie van beide. Dit zijn de herkenbare stukken in de muziek, waaronder de bekende riff van Smoke on the Water (Deep Purple), of Seven Nation Army (White Stripes) om er maar een paar te noemen.

Lick

Net als een riff is ook een lick een kort stukje maar meestal is dit een melodielijn of onderdeel van een solo. Gitaarsolo’s kunnen ook gezien worden als een aaneenschakeling van licks welke zijn gebaseerd op toonladders. Het intro van Johnny Be Goode (Chuck Berry) is een goed voorbeeld waarin een aantal echte klassieke blues-rock licks worden gebruikt.

Bending

Ook wel string bending genoemd, is een speltechniek waarbij je de snaar opdrukt om een hogere toon te maken. Dit kan een halve toon (of nog minder dan een halve toon) zijn, maar ook een ¾, hele bend, een 1.5 of zelfs een bend waarbij je de snaar 2 hele tonen of meer opdrukt. Deze techniek wordt vooral gebruikt in gitaarsolo’s. Luister bijvoorbeeld maar eens naar de solo’s van Angus Young van AC/DC of David Gilmour van Pink Floyd die deze techniek erg goed beheersen.

Palm mute

Deze speltechniek hoor je veelvuldig terug in blues, metal en rock. Door de palm/zijkant van je hand net iets op de snaren te leggen i.p.v. op de brug, ontstaat er een gedempt geluid als je de snaren aanslaat. In de bekende riff van Ain’t Talking ‘Bout Love (Van Halen) hoor je de Palm Mute duidelijk terug, maar ook in het nummer Enter Sandman van Metallica.

Barré akkoord

Dit is de tegenhanger van het open akkoord. Bij een barré akkoord druk je met een vinger (meestal de wijsvinger) meerdere snaren in zodat je een akkoord op iedere positie op de hals kunt spelen. Een capo werkt op een soortgelijke manier.

Slide

Een techniek waarbij je de vinger ritmisch over de snaar glijdt en je 2 tonen kunt verbinden. De slide wordt ook wel als versiering toegepast om tonen net wat interessanter te laten klinken. Slide gitaar is weer een andere techniek waarbij je met behulp van een bottle neck en een gitaar die in een open akkoord is gestemd, bijzondere klanken kunt maken. Luister bijvoorbeeld naar The Joker van The Steve Miller Band.

Hammer-on

Een veelgebruikte techniek (vaak in combinatie met de Pull-off) waarbij je een toon (of akkoord) aanslaat, en een of meerdere vingers op een volgende toon hamert en deze daardoor verhoogt.

Pull-off

Ee Pull off is het tegenovergestelde van de Hammer-on, waarbij je de toon (of akkoord) aanslaat en met je vinger aan de snaar trekt en deze los laat schieten zodat deze een nieuwe andere toon voortbrengt.

Alternate picking

De bekende wisselslag, waarbij je losse tonen met het plectrum op en neer aanslaat, in tegenstelling tot downward picking, waarbij je alles naar beneden aanslaat. Alternate picking zorgt ervoor dat je sneller kunt spelen, hoewel sommige gitaristen zoals bijvoorbeeld James Hetfield van Metallica, juist een sterke voorkeur heeft voor downward picking vanwege de strakke en agressieve toon.

Tab

Dit is een manier om muziek voor gitaar op papier te zetten. Tabs (ook wel tabulatuur genoemd) zijn eenvoudig af te lezen, maar je kunt er geen informatie over het ritme uit halen, wat bij het notenschrift (dat overigens door de meesten moeilijker wordt gevonden) wel kan. Naast tabs en noten kun je ook gebruik maken van akkoordsymbolen om muziek te noteren. Lees hier alles over de verschillen tussen gitaartabs en noten.

Feedback

Als er een loop ontstaat tussen de input (gitaarelement of microfoon) en de output (je versterker, dan ontstaat er een piepend en onaangenaam geluid dat zichzelf almaar zal versterken. Om dit probleem te voorkomen zijn er o.a. noisegates ontwikkeld. Wil je feedback zoveel mogelijk voorkomen, zorg dat je dat je voldoende afstand houdt tussen je gitaar en de versterker of een microfoon.

Sustain

Dit is de duur dat het (gitaar) geluid te horen is. Dus is je geluid langer hoorbaar na het aanslaan van een akkoord bijvoorbeeld, dan spreek je van meer sustain (wat meestal wenselijk is, zeker bij gitaar solo’s). Een sustain effect of een compressor kan hierin helpen maar ook het type elementen, materiaal van de gitaar en de versterker zijn van invloed op de mate van sustain.

Heb je wat aan de informatie in dit blog gehad, deel het dan gerust op Facebook en/of Twitter of laat een reactie achter in de comments hieronder. Bekijk hier de top 10 leukste gitaar weetjes! Zijn er nog gitaar termen die in dit rijtje ontbreken? Laat het ons weten!

Voor meer informatie over de gitaarlessen of het aanvragen van een gratis proefles kun je altijd contact opnemen per e-mail of telefonisch/Whatsapp.